Elementy zachowania
Składniki
- Wrodzone lub nabyte
- O różnym stopniu złożoności
- Nie pełnią samodzielnej funkcji biologicznej |
Elementarne rodzaje zachowania
- Wrodzone
- Obejmują zazwyczaj cały organizm
- Pełnią samodzielną rolę biologiczną |
Toniczne reakcje przystosowawcze
1. Odruchy postularne
- Wywołane głównie przez bodźce propriocepcyjne
- Charakter odruchów tonicznych- polegają na długotrwałym skurczu mięśni
- Np. odruch homostroficzny u wija, ułożenie kończyn u ptaków podczas lotu, reakcja poziomego
utrzymywania głowy |
2. Znieruchomienie (freezing)
- Pełni funkcję ochronną
- U kręgowców i bezkręgowców
- Tanatoza- udawanie martwego, głównie u bezkręgowców, np. niedźwiedziówka, wpadłszy w wiązkę ultradźwięków nietoperza, pada na ziemię |
3. Reakcja orientacyjna
- Przerwanie dotychczasowej działalności po zadziałaniu bodźca
- Odruch celowniczy- zwrócenie oczu w stronę nowego bodźca |
4. Reakcja startowa
- Wzdrygnięcie się w reakcji na silny bodziec
- Przygotowuje do reakcji walki/ucieczki |
Mdlejące kozy (kozy z Tennessee)- cierpią na miotonię. W momencie strachu zastygają z mocno wyprostowanymi nogami, zwykle się przewracają. Nie jest to freezing, ponieważ jest to mutacja genetyczna niepełniąca funkcji przystosowawczej.
Odruchy ochronne
Szybkie skurcze mięśni, niepowodujące ruchu |
1. Odruchy cofania (retrakcyjne)- wywołane przez ból i wstręt |
2. Odruchy czyszczące (repulsywne)- wywołane przez słabe bodźce, działające na powierzchni błon śluzowych lub skóry
-Np. kichanie, wypluwanie, kaszel, wymioty, drapanie, otrząsanie, wicie się/trzepotanie, autotomia- odrzucenie części ciała |
|
|
Zachowania nieukierunkowane
1. Nastie
-Wywołane przez bodźce zewnętrzne, ale nie ukierunkowane na nie
- Nie powodują ruchu w przestrzeni- skurcz polega na zamknięciu się ciała
- Głównie u organizmów o promienistej symetrii ciała (pierwotniaki, jamochłony)
- Np. Ukwiał, jeż, łuskowiec |
2. Kinezy
- Reakcje lokomocyjne, prowadzące do znalezienia preferendum etologicznego- optymalnych warunków środowiska
- Głównie u pierwotniaków i stawonogów
- Intensywność zależna od siły bodźca
Podział ze względu na charakter ruchów:
- Ortokinezy- Intensywność bodźca determinuje szybkość ruchu
- Klinokinezy- Intensywność bodźca determinuje częstość skrętu
Podział ze względu na rodzaj bodźca:
- Chemokinezy- bodziec chemiczny
- Fotokinezy-bodziec świetlny
- Higrokinezy- wilgoć |
Tropizmy
Najczęściej u organizmów osiadłych, wydłużonych, giętkich- wygięcie do lub od bodźca |
1. Podział ze względu na rodzaj bodźca:
chemotropizm, fototropizm, higrotropizm
2. Podział ze względu na kierunek względem bodźca:
- Do bodźca: dodatni
- Od bodźca: ujemny |
Traumatotropizm- wyginanie w kierunku bodźca, który dokonał uszkodzenia |
Reakcja optokinetyczna
Podążanie głową lub oczami za poruszającym się spójnym ruchem obiektem |
U człowieka: oczopląs optokinetyczny lub kolejowy |
Zasada reaferentacji- w układzie nerwowym
porównywane są dwa typy informacji: z układu wzrokowego o ruchu obiektu i z układu ruchu o własnym ruchu. Jeśli są niespójne, wyzwalana jest reakcja optokinetyczna. |
Funkcja: zachowanie stałości percepcji i orientacji w środowisku |
Zachowanie się korekcyjne
Powrót na pierwotny tor ruchu po chwilowej jego zmianie |
Oparte na propriocepcji, zachodzi bez udziału bodźców zewnętrznych |
|
|
Taksje
Mechanizm reakcji, prowadzących do przyjęcia i utrzymania właściwej pozycji ciała |
- Zachowanie taktyczne/elazja- ruch zorientowany taktycznie
- Obrót taktyczny- przyjęcie określonej pozycji ciała |
1. Bazotaksje:
- Diataksja- prostopadłe ustawienie do kierunku działania bodźca
- Tropotaksja- ustawienie równoległe do kierunku działania bodźca
- Telotaksja |
2. Menotaksje (reakcja kompasowa)- ustawienie w stosunku do bodźca pod innym kątem niż 0/90/180 stopni |
3. Atrotaksje- menotaksje z poprawką na zmianę położenia na niebie obiektów emitujących światło |
Podział ze względu na mechanizm lokalizowania źródła bodźca:"
1. Klinotaksja- np. larwa muchy domowej. Silniej wychyla się w stronę, po której natężenie światła jest mniejsze. Ucieka od światła.
2. Tropotaksja- np. stonoga. Orientuje się po ilości światła docierającego do oka prawego/lewego
3. Telotaksja- np. rak pustelnik. Każde z oczu z osobna jest receptorem kierunkowym. |
|
Created By
Metadata
Comments
No comments yet. Add yours below!
Add a Comment
Related Cheat Sheets
More Cheat Sheets by KontoDoNauki