Show Menu
Cheatography

Skóra i wytwory naskórka Cheat Sheet by

Anatomia zwierząt Powłoka wspólna integumentum commune

Budowa skóry

Skóra

cutis
to struktura utworzona z 3 warstw: naskórka epidermis, skóry właściwej dermis s. corium oraz tkanki podskórnej tela subcutnea.
!występują mm. skórne mm. cutanei oraz mm. przywł­osowe (mm. strosz­yciele) mm. arrectores pilorum.

Naskórek

epidermis
zbudowany z 5 zasadn­iczych warstw:
warstwa podstawna stratum basale, inaczej nazywana: warstwą rozrodczą stratum germin­ativum czy warstwą komórek walcow­atych stratum cylind­ricum
warstwa kolczysta stratum spinosum
warstwa ziarnista stratum granulosum
warstwa jasna/­świ­ecąca stratum lucidum; brak w skórze owłosionej
warstwa zrogow­aciała stratum corneum
» komórki tracące łączność i ulegające złuszc­zeniu tworzą warstwę złuszc­zającą stratum desquamans (disju­nctum)

Skóra właściwa

dermis
pęczki włókien łączno­tka­nkowych tworzą troczki skóry retinacula cutis, dzięki którym skóra zespala się z powięzią lub okostną; rozróżnia się warstwy:
warstwę brodaw­kowatą stratum papillare
» znajdują się w niej wolne zakońc­zenia nerwów termin­ationes nervosum liberae
» tworzy brodawki papillae i grzebienie cristae
warstwę siatkowatą stratum reticulare
» znajdują się w niej wolne zakońc­zenia nerwów

Tkanka podskórna

tela subcutanea
dobrze wykszt­ałcona powoduje powstanie fałdów skóry plicae cutis, pomiędzy nimi występują sulci cutis
» fałd szyjny dobrzuszny pośrodkowy palear u bydła okolicy przedm­ost­kowej
» fałdy poprzeczne szyi plica transv­ersae coli u owiec
» fałd pachowy plica axillaris
» fałd boku (kolanowy) plica lateralis (genus)
» fałd wymienia plica uberis
» fałd ogona plica caude
podściółka tłuszczowa panniculus adiposus
kępki dotykowe toruli tactiles u mięsoż­ernych

Pochodne skóry

powstają z naskórka i mają ścisły związek ze skórą właściwą oraz tkanką podskórną
należą do nich włosy pili, gruczoły skóry gll. cutis, opuszki tori, narządy palcowe organa digitalia.

Włosy

pili
zrogow­aciałe wytwory naskórka, tkwiące w skórze właściwej
występują głównie u ssaków - związane są z ciepło­sta­łością
okrywa włosów chroni organizm przed utratą nadmiernej ilości ciepła i wody

Budowa włosa

korzeń włosa radix pili
część włosa tkwiąca w skórze właściwej i tkance podskó­rnej; wyróżnia się w nim:
 » opuszkę włosa bulbus pili
zbudowane z macierzy włosa matrix pili oraz melano­cytów
 » brodawkę włosa papilla pili
wrastająca się w opuszkę włosa tkanka łączna skóry właściwej
 » powłoczkę włosa cuticula pili
 » pochewkę wewnęt­rzn­ą/z­ewn­ętrzną włosa vagina pili intern­a/e­xterna
 » mieszek włosa folliculus pili
układajacą się na zewnątrz pochewek, otacza korzeń włosa; do łączno­tka­nkowej dolnej części mieszka przyczepia się m. strosz­yciel włosa
łodyga włosa scapus pili
część włosa wyrast­ająca ponad powier­z-chnię naskórka
wierzc­hołek włosa apex pili
w którym rozróżnia się:
 » powłoczkę cuticula
 » korę włosa cortex pili
 » rdzeń włosa medulla pili
 

Typy włosów

włosy
szczeciniaste

setae
tragi, vibrissae,
cilia, barba,
pokrywa włosowa
u Sus domestica
włosy długie
pili longi
juba,
cirrus capitis
cirrus caudae,
cirrus metaca­rpeus,
cirrus metata­rseus
włosy pokrywowe
capili
owłosienie
większości
włosy wełniste
pili lanei
pokrywa włosowa
u owcy domowej

Włosy czuciowe

pili tactiles
inaczej zwane dotykowymi czy zatoko­wymi; wyróżn­iamy:
włosy czuciowe nadocz­odołowe pili tactiles suprao­rbi­tales
włosy czuciowe podocz­odołowe pili tactiles infrao­rbi­tales
włosy czuciowe jarzmowe pili tactiles zygomatici
włosy czuciowe wargowe górne pili tactiles labiales superiores
włosy czuciowe wargowe dolne pili tactiles labiales inferiores
włosy czuciowe bródkowe pili tactiles mentales
włosy czuciowe nadgar­stkowe pili tactiles carpales u kotów

Gruczoły łojowe

gll. sebaceae
wytwarzają łój sebum
przewody gruczołowe ductus glandu­lares, otwier­ające się do mieszków włosowych
odmianą gruczołów łojowych są:
gruczoły tarczkowe gll. tarsales
ich wydzielina zapobiega wypływaniu łez poza worek spojówki

Gruczoły potowe

glandulae sudori­ferae
gruczoły endokr­ynowe
» wytwarzają pot sudor
» trzon gruczołu potowego corpus gl. sudori­ferae
» przewód potowy ductus sudorifer
» otwór potowy porus sudorifer

należą do nich:
» gruczoły opuszki gll. tori; pies, kot
» gruczoły płytki nosowo­-wa­rgowej gll. plani nasola­bialis u bydła
» gruczoły nadgar­stkowe gll. carpeae u świni
gruczoły apokrynowe
dawniej nazywane gruczołami zapach­owymi gll. odoriferae
» trzon gruczołu potowego corpus gl. sudori­ferae
» przewód potowy ductus sudorifer
» otwór potowy porus sudorifer
otwier­ający się na powier­zchni naskórka lub mieszka włosowego

Gruczoły woskow­inowe

gll. cerumi­nosae
występują w skórze przewodu słuchowego zewnęt­rznego
przeks­zta­łcone gruczoły potowe apokrynowe
wytwarza woskowinę uszną cerumen

Specyf­iczne gruczoły skóry

mięsożercy
» gruczoły okołoo­dbytowe gll. circum­anales u psa
» gruczoły zatok przyod­byt­owych gll. sinus paranales
» gruczoły ogona gll. caudae
» gruczoły okołouste gll. circum­orales u kota
świnia
» gruczoły płytki ryjowej gll. plani rostralis
» gruczoły nadgar­stkowej gll. carpeae
» gruczoł bródkowy gl. mentalis
» gruczoły napletkowe gll. praepu­tiales
przeżu­wacze
» gruczoły płytki nosowo­-wa­rgowej gll. plani nasola­bialis u bydła
» gruczoły płytki nosowej gll. plani nasalis u kozy i owcy
» gruczoły zatoki podocz­odo­łowej gll. sinus infrao­rbi­talis u owcy
» gruczoły zatoki pachwi­nowej gll. sinus inguinalis u owcy
» gruczoły zatoki między­pal­cowej gll. sinus interd­igi­talis u owcy
» gruczoły rogowe gll. cornuales u kóz rogatych

Sutki

mammae
spokre­wnione z gruczołami potowymi apokry­nowymi
wytwarzają siarę colostrum
i mleko lac
w sutku rozróżnia się trzon sutka corpus mammae
» zrąb sutka stroma mammae
utworzony przez torebkę łączno­tka­nkową, która wnika w głąb trzonu i tworzy beleczki oddzie­lające poszcz­ególne płaty i płaciki
od zewnątrz do torebki łączno­tka­nkowej przylega powięź, tkanka tłuszczowa i skóra
miąższ sutka parenchyma mammae
» gruczoł sutkowy gl. mammaria podzielony na płaty i płaciki lobi et lobuli
» przewody pęcher­zykowe mleczne ductus alveolares lactiferi
» przewody mleczne ductus lactiferi
» zatoka mleczna, część gruczołowa sinus lactifer, pars glandu­laris
brodawka sutkowa papilla mammae
podstawę brodawki basis papillae
nawiązuje łączność z trzonem sutka
wierzc­hołek brodawki apex papillae
zatoka mleczna, część brodawkowa sinus lactifer, pars papillaris
przewód brodawkowy ductus papillaris
ujście brodawkowe ostium papillare, otoczone:
» m. zwieraczem brodawki m. sphincter papillae
 

Wymię

uber
wymię krowy
» z zewnątrz pokryte skórą, powięzią oraz ciałem tłuszc­zowym corpus adiposum uberis
» występują 4 sutki
» pomiędzy sutkami prawej i lewej strony występuje bruzda między­sutkowa sulcus interm­amm­arius
» liczba brodawek odpowiada liczbie trzonów sutków, a w każdej brodawce występuje 1 zatoka mleczna
wymię małych przeżu­waczy
» 2 sutki, w każdym występuje 1 gruczoł sutkowy
unaczy­nienie i odpływ chłonki
» t. sromowa zewnętrzna a. pudenda externa
» t. nadbrz­uszna doogonowa po-
wierzc­howna a. epigas­trica caudalis superf­icialis
» t. nadbrz­uszna doczas­zkowa powier­zchowna
» ż. sromowa zewnętrzna v. pudenda externa
» ż. nadbrz­uszna doczas­zkowa powier­zchowna v. epigas­trica cranialis superf­icialis
» węzły chłonne pachwinowe powier­zchowne (sutkowe) lnn. inguinalis superf­iciales (lnn. mammarii)

Aparat podwie­szający sutek

wymię do ściany brzucha mocuje skóra, powięź powier­zchowna oraz apparatus suspen­sorius mammarius
jest pochodną powięzi głębokiej fascia profunda, inaczej zwana oponą żółtą brzucha tunica flava abdominis
zbudowany z:
blaszek bocznych laminae laterales z listewkami podwie­sza­jącymi lamellae suspen­soriae
blaszek przyśr­odk­owych laminae mediales z listewkami podwie­sza­jącymi lamellae suspen­soriae, które stanowią więzadło podwie­szające wymienia lig. suspen­sorium uberis

Opuszki

tori
występują na powier­zch­niach dłoniowych i podesz­wowych kończyn
obecne są na nich gruczoły potowe ekrynowe
koń
» opuszka nadgar­stkowa torus carpeus
» opuszka stępowa torus tarseus
» opuszka śródręczna torus metaca­rpeus
» opuszka śródst­opowa torus metata­rseus
» opuszka palcowa torus digitalis = opuszka kopyta torus ungulae
bydło, małe przeżu­wacze i świnia
» opuszki palcowe tori digitales,
u przeżu­waczy na palcu III i IV;
a u świni II, III, IV, V
mięsożercy
» opuszka nadgar­stkowa torus carpeus
» opuszka śródręczna torus metaca­rpeus
» opuszka palcowa torus digitalis
opuszka I nie nawiązuje kontaktu z podłożem, I-V
opuszki nadgar­stkowa i stępowa to inaczej kasztany
opuszka śródręczna i śródst­opowa to inaczej ostrogi calcar metaca­rpeum et metata­rseum

Schemat organów palcowych

Kopyto

ungula
narząd palcowy zwierząt kopytnych
u konia obejmuje koniec palca III - k. kopytową, trzeszczkę dalszą oraz część dalszą kości koronowej; u parzys­tok­opy­tnych obejmuje także palec IV
puszka kopyta capsula ungulae stanowiąca homolog warstwy zrogow­aciałej naskórka
ściana rogowa paries corneus
» brzeg koronowy margo coronalis
» brzeg podeszwowy margo solearis
» powier­zchnia grzbietowa facies dorsalis
» część boczna pars lateralis
» kąt dłoniowy (podes­zwowy) boczny angulus parietis palmaris (plant­aris) lateralis
» część zagięta boczna pars inflexa lateralis
» część przyśr­odkowa pars medialis
» kąt dłoniowy (podes­zwowy) przy-
środkowy angulus parietis palmaris (plant­aris) medialis
» część zagięta przyśr­odkowa pars inflexa medialis
podeszwa rogowa solea cornea
zbudowana jest z jednej warstwy rogu utworz­onego z cewek naskór­kowych tubuli epider­males, które wytwarzane są przez skórę właściwą i naskórek podeszwy corium et epidermis soleae
» powier­zchnia zewnętrzna facies externa
» powier­zchnia wewnętrzna facies interna
» krawędź ścienna margo parietalis
łączy się poprzez warstwę białą kopyta zona alba z brzegiem podesz­wowym ściany rogowej
» krawędź środkowa margo centralis
» trzon podeszwy corpus soleae
» odnoga podeszwy boczna crus soleae laterale
» odnoga podeszwy przyśr­odkowa crus soleae mediale
» kąt podeszwy boczny angulus soleae lateralis
» kąt podeszwy przyśr­odkowy angulus soleae medialis
opuszka rogowa torus corneus
» część boczna pars lateralis
składająca się z podstawy basis oraz wierzc­hołek apex
» bruzda opuszki sulcus tori
» część przyśr­odkowa pars medialis
składająca się z podstawy basis oraz wierzc­hołek apex
strzałka rogowa cuneus corneus
!występuje chrząstka kopytowa boczna i przyśr­odkowa cartilago ungularis lateralis et medialis, występ­ujące w tkance podskórnej opuszki kopytowej

Strzałka rogowa

cuneus corneus
zbudowana jest z jednej warstwy rogu utworz­onego z cewek naskór­kowych tubuli epider­males, które wytwarzane są przez skórę właściwą i naskórek strzałki corium et epidermis cunei
powier­zchnia zewnętrzna facies externa
» odnoga strzałki boczna crus cunei laterale
składająca się z podstawy strzałki basis cunei oraz wierzc­hołek strzałki apex cunei
» bruzda ośrodkowa strzałki sulcus cunealis centralis
» odnoga strzałki przyśr­odkowa crus cunei mediale
składająca się z podstawy strzałki basis cunei oraz wierzc­hołek strzałki apex cunei
» bruzda przyst­rza­łkowa boczna sulcus paracu­nealis lateralis
» bruzda przyst­rza­łkowa przyśr­odkowa sulcus paracu­nealis medialis
powier­zchnia wewnętrzna facies interna
» grzebień strzałki crista cunei

Pazur

unguicula
odpowiada liczbie palców
pazur palca I w kończynie piersiowej jest tworem szcząt­kowym
wał vallum
puszkę rogową pazura capsula cornea unguiculae
» ściana rogowa pazura paries corneus unguiculae
» powier­zchnia boczna facies lateralis
» powier­zchnia przyśr­odkowa facies medialis
» brzeg grzbietowy margo dorsalis
» brzeg koronowy margo coronalis
» brzeg wierzc­hołkowy margo apicalis
podeszwę rogową pazura solea cornea unguiculae

Rogi

cornua
budowa rogu:
możdżeń processus cornualis
skóra właściwa rogu dermis cornus i naskórka rogu epidermis cornus
pochwy rogowej zbudowanej z cewek naskór­kowych
zasadnicze części rogu:
podstawa rogu basis cornus
trzon rogu corpus cornus
wierzc­hołek rogu apex cornus
 

Comments

No comments yet. Add yours below!

Add a Comment

Your Comment

Please enter your name.

    Please enter your email address

      Please enter your Comment.

          Related Cheat Sheets

          Cell Structure and Function Cheat Sheet
          Anatomy & Physiology Unit 1: Intro to Anatomy Cheat Sheet

          More Cheat Sheets by xsouzie

          Zmysły Cheat Sheet