Temel Tanımlar
Bulut Bilişim (Cloud Computing): BT kaynaklarının internet üzerinden, ihtiyaca göre ve kullandıkça öde modeliyle sağlanmasıdır. |
Bulut Sağlayıcısı (Cloud Provider): BT hizmetlerini sunan üçüncü taraf şirket (örn. AWS, Azure, Google Cloud). |
Kullandıkça Öde (Pay-as-you-go): Yalnızca kullanılan kaynak kadar ödeme yapılan maliyet modeli. |
Sanallaştırma (Virtualization)
Sanallaştırma (Virtualization): Fiziksel kaynakların sanal makineler (VM) olarak bölünmesi ve paylaşılmasıdır. |
Sanal Makine (Virtual Machine — VM): Fiziksel sunucuda çalışan, kendi işletim sistemine sahip bağımsız sanal sistem. |
Yönetici Yazılım (Hypervisor): Birden fazla VM’yi yöneten yazılımdır. Kaynakları adil şekilde dağıtır. |
Donanım Sanallaştırması (Hardware Virtualization): Fiziksel donanım bileşenlerinin sanal karşılıklarının oluşturulması. |
Yazılım Sanallaştırması (Software Virtualization): Yazılımın sanal bir sistem ortamında çalıştırılması. (örn. Docker konteynerleri) |
Ağ Sanallaştırması (Network Virtualization): Fiziksel ağların sanal olarak oluşturulması ve yönetilmesi. (örn. SDN, NFV) |
Depolama Sanallaştırması (Storage Virtualization): Farklı fiziksel disklerin tek sanal birim olarak görünmesini sağlar. |
Güvenlik (Security)
Güvenlik (Security): Uygulamaların ve verilerin yetkisiz erişim, saldırılar ve ihlallere karşı korunması. |
Paylaşımlı Sorumluluk Modeli (Shared Responsibility Model): Bulut sağlayıcısı altyapıyı, müşteri ise uygulama, veri ve yapılandırmaları korur. |
Maliyet Optimizasyonu (Cost Optimization)
Maliyet Optimizasyonu (Cost Optimization): Performansı koruyarak bulut maliyetlerini minimize etme süreci. |
Kaynak Boyutlandırma (Rightsizing): Gerçek ihtiyaçlara göre kaynakların boyutlarının ayarlanması. |
Otomatik Ölçekleme (Auto Scaling): Yük durumuna göre kaynakların otomatik olarak artırılması veya azaltılması. |
Maliyet İzleme Araçları (Cost Monitoring Tools): Harcamaları izlemek ve tasarruf fırsatlarını belirlemek için kullanılan araçlar. |
|
|
Dağıtım Modelleri (Deployment Models)
Genel Bulut (Public Cloud): Üçüncü tarafça yönetilen ve birçok kullanıcıya (tenant) sunulan internet üzerindeki bulut altyapısıdır. |
Özel Bulut (Private Cloud): Sadece tek bir organizasyona özel, daha fazla güvenlik ve kontrol sağlayan bulut ortamıdır. |
Hibrit Bulut (Hybrid Cloud): Genel ve özel bulutun karışımı; veri ve uygulamalar iki ortam arasında taşınabilir. |
Konteynerler (Containers)
Konteyner (Container): Uygulama ve tüm bağımlılıklarının bir arada paketlenmiş, hafif ve taşınabilir çalıştırma birimi. |
Konteynerleştirme (Containerization): Uygulamanın bağımlılıklarıyla birlikte bir imaj olarak paketlenmesi süreci. |
Docker: Konteynerlerin oluşturulması, yönetimi ve dağıtımı için kullanılan platformdur. |
Kubernetes: Konteynerlerin otomatik olarak dağıtımını, ölçeklenmesini ve yaşam döngüsü yönetimini sağlar. |
Göç (Migration)
Bulut Göçü (Cloud Migration): Dijital varlıkların ve uygulamaların kurum içinden buluta taşınması sürecidir. |
Yedi R Stratejisi (7 Rs of Migration): Rehosting, Replatforming, Refactoring, Repurchasing, Retiring, Retaining, Relocating. |
Rehosting (Lift and Shift): Uygulamanın değişiklik yapılmadan doğrudan buluta taşınması. |
Replatforming (Lift, Tinker, and Shift): Küçük iyileştirmelerle buluta taşınması. |
Refactoring: Uygulamanın mimari olarak yeniden yazılması (örneğin, mikroservislere geçiş). |
Felaket Kurtarma (Disaster Recovery)
Felaket Kurtarma (Disaster Recovery): Beklenmedik olaylar sonrası sistemlerin ve verilerin geri yüklenmesini sağlayan strateji. |
Çoklu Bulut (Multi-cloud)
Çoklu Bulut (Multi-cloud): Birden fazla bulut sağlayıcısının (AWS, Azure, GCP vb.) bir arada kullanılması. |
Satıcı Bağımlılığını Önleme (Avoid Vendor Lock-in): Tek bir bulut sağlayıcısına bağımlı kalmamak için çoklu sağlayıcı kullanımı. |
|
|
Hizmet Modelleri (Service Models)
Altyapı Hizmeti Olarak (Infrastructure as a Service — IaaS): Sanal sunucu, depolama ve ağ gibi kaynakları sağlar. Kullanıcı işletim sistemi ve uygulamaları yönetir. |
Platform Hizmeti Olarak (Platform as a Service — PaaS): Geliştiricilerin uygulama geliştirip çalıştırabileceği platform (araçlar, kütüphaneler, ortamlar) sunar. |
Yazılım Hizmeti Olarak (Software as a Service — SaaS): Web tarayıcısı üzerinden erişilen hazır yazılımları sunar. Kullanıcı yalnızca uygulamayı kullanır, bakım yapmaz. |
Mikroservisler (Microservices)
Mikroservis Mimarisi (Microservices Architecture): Uygulamanın küçük, bağımsız hizmetler olarak bölünmesi ve bu hizmetlerin kendi başlarına çalışabilmesidir. |
Monolitik Mimari (Monolithic Architecture): Tüm uygulamanın tek bir birim olarak geliştirilmesi. |
Temel Özellikler
Ölçeklenebilirlik (Scalability): Sistem kaynaklarının artan yükü karşılayacak şekilde artırılabilmesi yeteneğidir. |
Dikey Ölçekleme (Vertical Scaling): Mevcut makinenin CPU, RAM gibi kaynaklarını artırmak. |
Yatay Ölçekleme (Horizontal Scaling): Yeni makineler veya konteynerler ekleyerek sistemi büyütmek. |
Güvenilirlik (Reliability): Uygulamanın zaman içinde tutarlı şekilde çalışması ve kesintilere dayanıklı olması. |
Yedeklilik (Redundancy): Bir bileşen arızalandığında devreye girecek yedek bileşenlerin bulunması. |
Yedekleme ve Kurtarma (Backup and Recovery): Verilerin kopyalanması ve kayıp durumunda geri yüklenmesi. |
Sunucusuz Bilişim (Serverless Computing)
Sunucusuz Bilişim (Serverless Computing): Geliştiricinin sadece kod yazdığı, altyapının bulut sağlayıcısı tarafından yönetildiği model. |
AWS Lambda / Azure Functions / Google Cloud Functions: Önde gelen sunucusuz işlev çalıştırma hizmetleri. |
Soğuk Başlangıç (Cold Start): Uzun süre çalıştırılmayan sunucusuz fonksiyonların geç yanıt vermesi durumu. |
Uç Bilişim (Edge Computing)
Uç Bilişim (Edge Computing): Verinin oluşturulduğu yerde işlenmesini sağlayan, merkezi veri merkezlerine bağımlılığı azaltan mimaridir. |
|
