Popęd
Wewnętrzne źródło działania osobnika |
Wynik pobudzenia struktur mózgowych uruchamiających aktywność organizmu |
Ukierunkowanie na zaspokojenie pewnej potrzeby biologicznej lub usunięcie wpływu szkodliwego czynnika |
Pojęcie popędu jest teoretycznym konstruktem. Argumenty na rzecz posługiwania się nim:
- Zmiana progów reakcji na bodziec
- Zachowania spontaniczne
- Czynności grupujące się w czasie |
Potrzeba biologiczna
Fizjologiczny stan organizmu, będący odchyleniem od homeostazy lub optimum etologicznego |
Wynika z braku lub nadmiaru danego czynnika |
Metody badania motywacji
Metody etologiczne- prowadzą do rozpoznania zachowań w naturalnym środowisku |
Behawioralne metody laboratoryjne- motywacja mierzona m.in. za pomocą wyuczonych zachowań |
| |
- Pomiar intensywności zachowań apetencyjnych- np. jak szybko pies biegnie do miski
- Pomiar natężenia działań spełniających
- Pomiar wrażliwości na bodziec kluczowy
- Pomiar szybkości uczenia się zadania-np. skrzynka Skinnera |
| |
Nieobiektywne
- Popełnianie błędnego koła
- Zamiast mówienia o popędzie (np. pies szybko je bo jest głodny) lepiej mówić o obserwowalnych danych (pies szybko je, bo nie jadł od 24godzin) |
Zasada Hinde- tendencja do danego typu zachowania zmienia się wolniej niż zachowanie, więc dwie reakcje behawioralne sąsiadujące ze sobą w czasie mają wspólną przyczynę.
Frans de Wall- zarzut w stronę behawiorystów, głodzących zwierzęta w celu zmotywowania ich do uczenia. Zadaje on pytanie, czy głód nie obniża zdolności uczenia się.
Taksonomia popędów
|
Ze względu na stosunek organizmu do źródła bodźca - Apetytywne (+)- prowadzące do kontaktu z bodźcami atrakcyjnymi (np. woda)
- Awersyjne (-)- prowadzące do usuwania się organizmu spod działania przykrego bodźca (np. ból)
|
|
Według lokalizacji działania bodźca - Endogenne (wewnątrzpochodne)- mechanizmy mózgowe pobudzane przez czynniki humoralne (wewnętrzne)
- Egzogenne (zewnątrzpochodne)- mechanizmy mózgowe pobudzane przez
bodźce eksteroceptywne (wewnętrzne)
|
|
W zależności od dziedziczności/ wyuczenia - Wrodzone (pierwotne)- odziedziczone i zawsze występujące w danej sytuacji
- Nabyte (wtórne)- powstałe przez warunkowanie w toku doświadczenia
|
|
|
Relacje między popędami
- Hamowanie (Strach i wściekłość)
- Pobudzanie (Strach i defekacja)
- Torowanie (Popęd seksualny i wściekłość) |
Hierarchia popędów:
1. Wściekłość, strach, popęd defekacji
2. Pragnienie, ciekawość, głód, popęd seksualny
3. Popęd higieny |
Konflikty popędów
Ambiwalencja
- Alternacja zachowań- naprzemienność
np. naprzemienne zbilżanie się i oddalanie od przeciwnika
- Nakładanie się zachowań- Alternacja zachowań
np. stretching szczura- tylne łapy zakotwiczone, przednie łapy idą w przód |
Przeniesienie
np. kiedy szef jest wściekły, czujesz zarówno strach i agresję, więc nie odpowiesz ani ucieczką, ani atakiem. Kiedy szefa nie będzie, a wściekłość pozostanie, zaatakujesz obiekt, który nie wzbudza lęku. |
Przerzucenie
np. chomik w klatce nie może zaatakować ani uciec, więc sfrustrowany przerzuca popęd higieny i zaczyna się czyścić |
W sytuacji gdy osobnik motywowany jest dwoma lub więcej działającymi z równą siłą popędami,
które prowadzą do wykluczających się zachowań, dochodzi do konfliktu popędów.
Model psychohydrauliczny Lorenza
Konrad Lorenz
Badacz zachowania zwierząt i teoretyk. Nazista. |
Model psychohydrauliczny
1. Zbiornik: płyn=popęd
2. Zaworek, sprężyna i szalka: o przelaniu płynu decydują dwie siły- ciśnienie wywierane przez płyn (ilość) i obecność ciężarka
3. Korytko z pochyłym dnem i tyloma otworami, ile jest etapów zachowania instynktownego: jeśli mało jest popędu, nie dojdzie do wszystkich etapów |
|
|
Zasada kwantyfikacji
Siła ośrodkowego pobudzenia uruchamiającego działanie popędowe jest sumą pobudzenia wewnętrznego (popędu) oraz pobudzenia będącego efektem działania stymulacji zewnętrznej |
Model J.A. Deutscha
Oparty na analizatorze sensorycznym przetwarzającym nadchodzące ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego.
Model Lorenza lepiej się sprawdza jako model wyjaśniający proces uruchamiania zachowania, natomiast Model Deutscha lepiej wyjaśnia proces hamowania
Popędy- zachowanie ukierunkowane
1. Indukują ogólne pobudzenie ruchowe
2. Ułatwiają jedne zachowania przy jednoczesnym hamowaniu innych
3. Odpowiednio modyfikują percepcję
4. Ułatwiają uczenie się
5. Są spowinowacone- występują w
odpowiednich sekwencjach– łańcuchach |
Łańcuchy zachowań
zachowania przygotowawcze (apetencyjne) -> ogniwo końcowe (działanie spełniające) |
- Kolejność zachowań apetencyjnych jest sztywna
- Łańcuch może być przerwany |
Komponenty zachowania spełniającego:
1. Sztywny wzorzec zachowania
2. Składowa orientująca- ukierunkowuje wzorzec reakcji |
Instynktowne zachowanie pluskolca
|
Created By
Metadata
Comments
No comments yet. Add yours below!
Add a Comment
Related Cheat Sheets
More Cheat Sheets by KontoDoNauki